Als commissaris ontkom je er helaas niet aan: een crisissituatie in de onderneming. Of het een faillissement is of een grote financiële claim, het komt uiteindelijk onverwacht en heeft een grote impact op de organisatie. Hoe ga je daar als toezichthouder mee om? Wat moet je wel doen en wat juist niet? Hoe zorg je voor je mensen in zo’n situatie? En kan je je voorbereiden op iets dat onverwacht komt? Heske van Eyck van Heslinga, meervoudig commissaris en bestuurder, en Arjen Boin, hoogleraar Publieke Instituties en Openbaar Bestuur aan de Universiteit Leiden, bespraken het in GoedeMorgenCommissaris.

Crisis?

Een crisis is een exceptionele situatie is die wordt gekenmerkt door dreiging, urgentie en een gebrek aan informatie. Deze combinatie maakt het moeilijk om weloverwogen beslissingen te nemen. Crises doen zich vaak onverwacht voor, hoewel ze niet altijd in één klap ontstaan. Ze kunnen zich over een langere periode ontwikkelen. Veelal gaan ze gepaard met druk van externe partijen zoals media en stakeholders, die de situatie nog gecompliceerder maken.

Bestuurders en commissarissen

Een crisis vraagt veel van een onderneming en nog meer van bestuurders. Hun oplossingsvermogen, informatieverwerking en besluitvorming staan onder druk. Juist in een crisissituatie is het van belang rust te bewaren. Aangezien een dergelijke situatie lang kan aanhouden en om uithoudingsvermogen vragen, is het essentieel dat bestuurders goed voor zichzelf zorgen, niet in paniek raken en hun verantwoordelijkheden serieus nemen. De rol van commissarissen is hierin van groot belang: zij moeten de bestuurders ondersteunen zonder hen in de weg te lopen. Een RvC kan hierin bijdragen door niet alleen de continuïteit van de organisatie te waarborgen, maar ook door de bestuurders bij te staan. Het gedrag van commissarissen kan een grote impact hebben op de manier waarop een crisis wordt beheerd. Door duidelijke en open communicatie, zowel binnen de organisatie als naar buiten toe, kunnen toezichthouders ervoor zorgen dat bestuurders de juiste informatie hebben om beslissingen te nemen en ze in staat stellen om de boodschap helder over te brengen naar stakeholders en de media. Dit vraagt om een goede samenwerking en afstemming tussen bestuurders en commissarissen.

Voorbereiding

Hoewel een crisis vaak onverwacht optreedt, is een goede voorbereiding zeker mogelijk. Organisaties dienen vooraf na te denken over mogelijke risico’s en scenario’s. Het opstellen van een crisisplan en het regelmatig oefenen met crisismanagement kan helpen om de impact van een crisis te verkleinen. Ook commissarissen zouden betrokken moeten zijn bij deze oefeningen, zodat ze een beter begrip krijgen van de processen en de competenties die nodig zijn om een crisis effectief te managen. Ze moeten ervoor zorgen dat er een cultuur van crisisbewustzijn binnen de organisatie heerst en dat er regelmatig wordt nagedacht over mogelijke risico’s en hoe deze te mitigeren. Dit vraagt om een actieve betrokkenheid en een goede samenwerking met het bestuur.

Emotionele impact

Bestuurders denken vaak dat ze goede crisismanagers zijn. Helaas wordt dit pas echt duidelijk tijdens een crisis. De emotionele impact van crises is groot. Stress en druk kunnen leiden tot vermoeidheid en zelfs gezondheidsproblemen. Commissarissen hebben een rol in het ondersteunen van bestuurders en moeten vooral aanwezig zijn en begrip tonen voor de moeilijke situatie waarin bestuurders zich bevinden. Oog hebben voor het welzijn van bestuurders en hen ondersteunen in het behouden van een goede balans tussen werk en privéleven zijn aspecten die kunnen helpen om de effectiviteit van het crisismanagement te waarborgen.

Voor meer informatie over ons wekelijks actualiteitenprogramma GoedeMorgenCommissaris zie hier.