Grootluisteren: essentieel voor toezichthouders
In april spraken wij bij GoedeMorgenCommissaris met Petra Hiemstra naar aanleiding van haar boek Mag ik je Grootluisteren? Zij is gespecialiseerd in het vermogen tot Grootluisteren. Een vaardigheid die wij iedereen toewensen, omdat het de kwaliteit van de dialoog en besluitvorming in Raad aanzienlijk vergroot. Bij board evaluaties zitten de problemen zelden bij gebrek aan kennis; het zit veel vaker in gebrek aan goede interactie, in het langs elkaar heen praten of niet echt kunnen of willen luisteren. Terwijl we allemaal graag gehoord willen worden.
Wat is grootluisteren?
Grootluisteren is iets anders horen; geluid verwerken kunnen we allemaal wel. Ik hoor wat je zegt is zo dodelijk omdat je niet weet of iemand echt naar je luistert. Bij luisteren komt er aandacht om de hoek kijken, maar Grootluisteren gaat verder. Het is het vermogen en streven op ieder moment de potentie te (willen) zien van de gesprekspartner. Petra spreekt in dit verband over de ‘heilige en veilige ruimte’ van grootluisteren. Voor het creëren daarvan is de voorzitter bepalend. ‘Als voorzitter moet je een goede check-in hebben aan het begin: Hoe gaat het met ons? Is iedereen ook echt hier’? Een ander voorbeeld is: ‘Bij elke vergadering vertelt -roulerend- een lid in vijf minuten iets dat hem of haar de afgelopen maand geraakt heeft’.
Kun je een vraag stellen in 15 seconden? Als de vraag langer duurt dan dat, wil je eigenlijk zelf iets vertellen. Dat verschil in intentie merken mensen onbewust.
Randvoorwaarden op orde(?)
Een andere (rand-)voorwaarde is of je zelf alles op orde hebt. Wanneer er een aantal aspecten in je leven niet op orde zijn zoals inkomen, relatie, gezondheid, dan trekken die als het ware de energie weg. Dat kan belemmerd werken voor Grootluisteren. Door echter te benoemen dat er iets speelt draagt dat bij aan het vermogen voor Grootluisteren. Dat aangeven vraagt wel om een cultuur waar dat kan.
Nog even terug naar de heilige ruimte. ‘Elk gesprek is als een bezoek van vrienden die je ontvangt. Dan zorg je voor de beste setting’. Dat kan ook in een zakelijke omgeving. Hoe zitten de leden, hoe ver zit je uit elkaar, is er tijd om even met elkaar te landen? De meeste samenwerkingen zijn transactioneel van aard. Je zit er met een bepaald doel. De uitdaging ligt er om naar een hoger niveau te komen zoals verbindend, voedend, stimulerend. Dit draagt bij tot de ruimte om te kunnen Grootluisteren. FranklinCovey spreekt van de drie fases Afhankelijk (ander), Zelfstandig (ik) en Wederszijds (wij). Hier zit het dicht tegenaan.
Erkenning
Grootluisteren heeft te maken met erkenning geven aan de ander. Deze erkenning geeft ruimte om elkaar echt te verstaan. En met vragen stellen die telos-gericht zijn; dat wil zeggen gericht op het hoogst mogelijke doel.
Wanneer je merkt dat er onvoldoende luisterruimte is of ontstaat, benoem het of neem een pauze, stelt Petra. We gaan vaak door terwijl we voelen dat het luistergehalte daalt. Met name de voorzitter zou dus regelmatig moeten checken of de energie, de heilige ruimte om echt te luisteren er nog is. Even benoemen, even stoppen is vaak efficiënter dan doorgaan met een tijdswinst van 5 minuten.
Wie in je RvC ervaar jij als iemand die naar jou ’grootluistert’. En wie niet? Waar ligt dat aan? Aan jou of aan de ander?